Onychodystrofia toczniowa to choroba, która zwykle zaczyna się niewinnie. Zazwyczaj opiekun pojawia się w gabinecie weterynaryjnym z powodu złamanego lub uszkodzonego pazura. W ciągu kilku tygodni uszkodzeniu ulega coraz więcej pazurów na innych kończynach. Z uwagi na towarzyszący ból zwierzę może intensywnie wylizywać łapy lub może pojawić się nawet kulawizna.
Pazury stają się kruche, łamliwe, mają tendencję do pęknięć, a nawet mogą spełzać, tj. oderwać się od łożyska pazura. Klinicznie wygląda to tak jakby pies je „tracił”. W zaawansowanych postaciach może pojawić się przy wale pazurowym wysięk krwisty lub ropny. W chorobie tej mówimy o :
onychodystrofii - są to nieprawidłowe zmiany kształtu, koloru, tekstury oraz wzrostu paznokci / pazurów,
Onychomadezie - jest to złuszczanie/ spełzanie pazurów.
Przypuszcza się, że choroba ta ma podłoże immunologiczne, dziedziczne oraz występuje predylekcja rasowa, tzn. częściej możemy spotkać ją u przedstawicieli ras: seter szkocki oraz owczarek niemiecki. Oczywiście nie oznacza to, że pojawia się wyłącznie u tych ras. Przedstawione niżej zdjęcia pokazują zmiany u psa rasy Rhodesian ridgeback. Dotyka psów w wieku zwykle od drugiego do szóstego roku życia.
Ostateczne rozpoznanie choroby możliwe jest wyłącznie na podstawie badania histopatologicznego. Wymaga ono jednak amputacji trzeciego paliczka. Z uwagi na dużą inwazyjność badania używa się go rzadko, głównie gdy leczenie nie przynosi efektu lub poważnie rozważamy w diagnostyce różnicowej proces nowotworowy. Zwykle do rozpoznania tej choroby dermatologowi wystarczy dobrze przeprowadzony wywiad oraz badanie kliniczne. Czasem wykonuje się jeszcze dodatkowe badania takie jak :
Badanie krwi z uwzględnieniem hormonów tarczycowych,
Badanie cytologiczne celem wykluczenia powikłań bakteryjnych lub drożdżakowych,
Posiew mykologiczny (diagnostyka różnicowa dermatofitozy/ grzybicy)
Zdjęcie RTG celem wykluczenia zmian litycznych w kościach palca oraz zapalenia szpiku kostnego.
Nie ma jednego schematu leczenia onychodystrofii toczniowej. Wybór terapii zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim zaawansowania procesu chorobowego. Najczęściej korzysta się z poniższych leków:
tetracyklina lub doksycyklina + niacynamid ,
Leki immunosupresyjne (glikokortykosteroidy, cyklosporyna),
Kwasy tłuszczowe (szczególnie EPA i DHA) , które można znaleźć np. w olejach rybich,
Pentoksyfilina,
W bardzo ciężkich przypadkach azatiopryna.
Oczywiście nie należy zapominać o terapii miejscowej, tj. usunięcia puszki rogowej lub przycięciu pazurów w uspokojeniu farmakologicznym lub znieczuleniu. W przypadku powikłań bakteryjnych lub drożdżakowych dobiera się odpowiednie dermokosmetyki.
Leczenie może trwać nawet kilka miesięcy, a u niektórych pacjentów jest to schorzenie towarzyszące przez całe życie. Nawet jeżeli leczenie jest idealnie dobrane i nie ma aktywnego stanu zapalnego należy pamiętać, że pazury, które odrastają nigdy nie będą wyglądały jak zupełnie zdrowe. Już zawsze będą miały zmieniony kształt. Można je zabezpieczać za pomocą odpowiednich zabiegów kosmetycznych, aby zapobiec ich rozdwajaniu oraz ograniczyć łamliwość.
Jednak dzięki odpowiedniej współpracy opiekuna z lekarzem można osiągnąć sukces, a sama choroba (mimo poważnego tła autoimmunologicznego) nie będzie stanowiła zagrożenia życia dla czworonoga.