Nużyca u psów najczęściej jest powodowana przez Demodex canis, rzadziej Demodex injai ("długi" nużeniec) oraz Demodex cornei ("krótki" nużeniec).
Wszystkie gatunki nużeńca bytują w mieszkach włosowych oraz czasami w gruczołach łojowych.
Niektóre rasy psów są szczególnie predysponowane do tej choroby, m.in west highland white terrier, mopsy, pekińczyki, shih tzu, buldogi francuskie, chow chow, ale i boksery czy bullmastiffy.
Do przeniesienia nużeńców u szczeniąt dochodzi zwykle przez kilka pierwszych dni życia ze skóry suki w trakcie ssania mleka. Ilość nużeńców przekazana z matki na potomstwo jest na tyle niewielka, że u większości psów nigdy nie dochodzi do objawów klinicznych.
Do wzrostu ilości nużeńców w skórze dochodzi najczęściej na skutek niedoborów układu immunologicznego. Dlatego w przypadku nużycy u psów dorosłych należy szukać choroby podstawowej oraz zaprzestać podawania leków (np. immunosupresyjnych), które mogą predysponować do nużycy. Chorobami podstawowymi mogą być m.in endogenna lub jatrogenna choroba Cushinga, niedoczynność tarczycy, cukrzyca, choroba nowotworowa itp. Obecne mogą być również współistniejące choroby dodatkowe, np. atopowe zapalenie skóry.
Nużyca nie jest chorobą zaraźliwą.
Choroba może mieć postać miejscową lub uogólnioną.
Najwięcej przypadków nużycy miejscowej można spotkać u młodych (3-8msc) psów. Namnożenie się nużeńców skutkuje zapaleniem mieszków włosowych. Klinicznie obserwuje się plackowate wyłysienia lub przerzedzenia sierści, szczególnie w obrębie twarzy, kończyn piersiowych oraz stóp ("pododemodekoza"). U terrierów może wystapić tłusty łojotok na grzbiecie. Często spotyka się wtórne powikłania bakteryjne. W zaawansowanych postaciach choroby pies może być osowiały, mieć gorączkę oraz powiększone okoliczne węzły chłonne.
Rozpoznanie nużycy opiera się na wykonaniu głębokich zeskrobin skóry (tj. " do pierwszej kropli krwi"). Można wykonać również trichogram, czyli badanie wyrwanych włosów pod mikroskopem, lecz wynik ujemny i tak obliguje do wykonania zeskrobin. Niemniej jednak może być to pomocne w przypadkach pododemodekozy, u pacjentów agresywnych lub trudnych. Można również wykonać badanie histopatologiczne.
Obecnie uważa się, że najlepszym sposobem leczenia nużycy u psów jest terapia izoksazolinami (dostępne w postaci smakowych tabletek do rozgryzania i żucia).
Leczenie powinno trwać do minimum miesiąca po ustąpieniu zmian klinicznych oraz do uzyskania ujemnego wyniku zeskrobin skóry wykonywanych w comiesięcznych odstępach czasowych. W celu uniknięcia nawrotów choroby zaleca się kontynuować leczenie przez co najmniej kilka miesięcy po wyleczeniu. Wspomagająco można również stosować kąpiele lub przymoczki z użyciem szamponów z 1-3% nadtlenkiem benzoilu.
Poniżej przypadek kliniczny z uwidocznionym nużeńcem (Demodex canis) pod mikroskopem.
